Η τοπική αυτοδιοίκηση διαχρονικό κύτταρο συμμετοχής και διεκδίκησης για ελευθερία, δίκαιη εργασία, παιδεία, υγεία, περιβάλλον…

 

Παρέμβαση του Παναγιώτη Τερζόγλου, υποψηφίου Δημάρχου του Δήμου Αγίων Αναργύρων – Καματερού με τη δημοτική κίνηση “ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ – η δύναμη μας” για τον πραγματικό ρόλο της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ποιός είναι πραγματικά ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης;

Σύμφωνα με το Ρήγα Φεραίο και τη Χάρτα του (1797) η αυτοδιοίκηση των επαρχιών είναι βασική προϋπόθεση για ένα δημοκρατικό κράτος. Περιγράφει μάλιστα ήδη από τότε 3 βαθμούς αιρετής αυτοδιοίκησης (Δήμος, Νομαρχία, Περιφέρεια) κάτι που μέχρι σήμερα παραμένει ανεκπλήρωτο αίτημα της αριστεράς. Λέει συγκεκριμένα ο Ρήγας:

Περί της Δημοκρατίας
1. Η Ελληνική Δημοκρατία είναι μια, μ΄ όλον οπού συμπεριλαμβάνει εις τον κόλπον της διάφορα γένη και θρησκείας. Δεν θεωρεί τας διαφοράς των λατρειών με εχθρικόν μάτι. Είναι αδιαίρετος, μ΄ όλον οπού ποταμοί και πελάγη διαχωρίζουν τις επαρχίαις της, αι οποίαι όλαι είναι ένα συνεσφιγμένον αδιάλυτον σώμα.

Περί Διαιρέσεως του λαού
2. Ο Ελληνικός λαός, τουτέστιν ο εις τούτο το βασίλειον κατοικών, χωρίς εξαίρεσιν θρησκείας και γλώσσης, διαμοιράζετε εις πρώτας συναθροίσεις εις τας τοπαρχίας, δια να βάλη εις πράξιν την αυτοκρατορικήν του εξουσιάν του. Ήγουν συναθροίζεται εις κάθε επαρχίαν δια να δώση την γνώμην του επάνω εις κανένα πρόβλημα.
3. Διαμοιράζεται δια την ευκολίαν της διοικήσεως και δια να γίνεται η δικαιοσύνη ομοιοτρόπως, εις επαρχίας, τοπαρχίας και προεστάτα….»

Τον Οκτώβριο του 1833 κατατέθηκε το πρώτο νομοσχέδιο που αφορούσε την Τ.Α. στην Ελλάδα που είχε τον τίτλο «περί σχεδιασμού και διαιρέσεως των δήμων…». Το νομοσχέδιο αρχικά συντάχθηκε στα Γερμανικά με την επιμέλεια του Γερμανού Karl von Abel και στην συνέχεια μεταφράστηκε στα ελληνικά!!!

Το 1843 ψηφίστηκε το πρώτο Σύνταγμα της χώρας μας. Ο ρόλος της Τ.Α. ήταν ιδιαίτερα σημαντικός. Ο λαϊκός αγωνιστής Γιάννης Μακρυγιάννης, ο οποίος ήταν και πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου της Αθήνας γράφει στα απομνημονεύματά του ότι «…το κίνημα του Συντάγματος…» «άρχισε από το σπίτι…» του γιατί «Μ΄ αυτόν τον τρόπο δεν διοικιώμαστε, με το «έτζι θέλω» του κάθε ενού. Θέλομεν νόμους κατά τους αγώνες μας και θυσίες μας…»

Στο μανιφέστο της Παρισινής Κομμούνας, 19 Απριλίου 1871, οι επαναστάτες διεκδικούσαν: «…Τι ζητάμε; Την οργάνωση και στερέωση της Δημοκρατίας. Την απόλυτη αυτονομία της Αυτοδιοίκησης, απλωμένης σε όλες τις περιοχές της Γαλλίας, με τη διασφάλιση, ολοκλήρωση των δικαιωμάτων του κάθε Δήμου και της κάθε κοινότητας. Την κατοχύρωση της πλήρους άσκησης των δικαιωμάτων του κάθε Γάλλου, σαν ανθρώπου, πολίτη και εργαζόμενου…»

Το αντιστασιακό Σύνταγμα της ΠΕΕΑ με το 1ο ψήφισμα στις Κορυσχάδες 30/07/1944, δηλαδή πριν φύγουν οι Γερμανοί από την Ελλάδα περιγράφει το θεσμό της Τ.Α. και το ρόλο της: «Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό και ασκούνται από το Λαό. Η Αυτοδιοίκηση και η Λαϊκή Δικαιοσύνη είναι θεμελιώδεις θεσμοί του δημόσιου βίου των Ελλήνων».

Η χούντα των συνταγματαρχών στις 17 Μαΐου 1967 «αποφασίζει και διατάζει» την καθαίρεση των Αιρετών Δημάρχων και των Δημοτικών Συμβουλίων. Εκατοντάδες στελέχη της Αριστεράς οδηγούνται στην εξορία. Όμως η αυτοδιοικητική Αριστερά δεν σωπαίνει ούτε στην εξορία, καταγγέλλει την Χούντα και την κατάλυση της Δημοκρατίας.

Τον Μάιο του 1967 τριανταπέντε Δήμαρχοι, Κοινοτάρχες και Πρόεδροι Δημοτικών Συμβουλίων συνεδριάζουν κρυφά στις φυλακές της Γυάρου και εκπροσωπώντας περισσοτέρους από 500 αιρετούς δημοτικούς και κοινοτικούς συμβούλους συντάσσουν και στέλνουν παράνομα στην Ευρώπη το πρώτο ψήφισμα διαμαρτυρίας. Σύμφωνα με γραπτή μαρτυρία του Δημάρχου Χολαργού Παναγιώτη Παπαγιάννη στο Παρθένι της Λέρου «στο δεύτερο εξάμηνο του 1968 λειτούργησε σεμινάριο Αυτοδιοίκησης, ως παράνομο «Κρυφό Σχολειό» στο οποίο πήραν μέρος περίπου 250 «μαθητές» σε ομάδες 5-10 κρατουμένων. Δάσκαλοι δύο κρατούμενοι Δήμαρχοι».
Ακόμα και στις εξορίες η Αριστερά, επιμορφώνει τα στελέχη της γιατί πιστεύει στον κινηματικό χαρακτήρα του θεσμού της Τ.Α. και στον αναντικατάστατο ρόλος της στην εκβάθυνση της δημοκρατίας και την προώθηση των λαϊκών συμφερόντων.

Μετά την μεταπολίτευση του 1974 η Τ.Α. μπαίνει σοβαρά και με μεγάλη δυναμική στο προσκήνιο της πολιτικής και δημόσια ζωής. Αναπτύσσονται διεκδικητικοί αγώνες με πρωτεργάτες τα Αριστερά αυτοδιοικητικά στελέχη, τα οποία κινητοποίησαν τις τοπικές κοινωνίες, για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, την απόσπαση από την κεντρική εξουσία πόρων και αρμοδιοτήτων.

Το έργο των Δημάρχων της Αριστεράς οι οποίοι δεν αρκέστηκαν στον ρόλο του «ληξίαρχου» και του «συλλέκτη απορριμμάτων», οι υποδομές που άφησαν αλλά κυρίως το διεκδικητικό πνεύμα τους, με τον πολίτη συμμέτοχο – εξακολουθεί να είναι μια παρακαταθήκη και μια βαρά κληρονομιά για μας τους νεώτερους.

Στην Ευρώπη ψηφίζονται ειδικοί Αυτοδιοικητικοί Χάρτες:

1. Ο «Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας» ΕΧΤΑ, έχει κυρωθεί κατά ένα μέρος του και στην χώρα μας με το νόμο 1850/89. Έχει αυξημένο και διεθνές κύρος.
2. Ο «Αστικός Ευρωπαϊκός Χάρτης» αναφέρεται στα δικαιώματα του πολίτη, του δημότη, στην πόλη του. Το 1992 στη «Μόνιμη διάσκεψη των Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης» καλούνται οι Ο.Τ.Α. της Ευρώπης να τον υιοθετήσουν και να τον διαδώσουν.
3. Η «Ευρωπαϊκή Χάρτα των Περιφερειών» η οποία αναφέρεται στην αναγκαιότητα της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης (1991)

Τον Ιούνιο του 1992 συντάσσεται η Τοπική Ατζέντα 21 (Local Agenda 21) από επίσημους εκπροσώπους κυβερνήσεων από 100 χώρες και αντιπροσώπους από 10.000 Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) που συναντήθηκαν στην Διάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών (Earth Summit) στο Ρίο ντε Τζανέϊρο με στόχο την διαμόρφωση θέσεων και την προώθηση στις τοπικές κοινωνίες της αειφόρου ανάπτυξης. Η βασική ιδέα της Local Agenda 21 συμπυκνώνεται στην πρόταση: Σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά.

Τα βασικά χαρακτηριστικά που την διέπουν είναι:

• η άμεση σύνδεσή της με το περιβάλλον,
• η αναφορά της στην ανάγκη κάλυψης των μελλοντικών αναγκών,
• η αναφορά στη διασφάλιση και βελτίωση της ποιότητα ζωής,
• η αναφορά στην ισότητα των ευκαιριών,
• η αναφορά στη δράση με αυξημένη περίσκεψη και τέλος
• η ανάγκη σφαιρικής εξέτασης των δράσεων και ενεργειών που επηρεάζουν το περιβάλλον.

Κατά την διάρκεια των εργασιών του «Κοινωνικού Φόρουμ της Αμερικανικής Ηπείρου – Κίτο, Ιούλης 2004» και του «Παγκόσμιου Αστικού Φόρουμ – Βαρκελώνη, Σεπτέμβριος 2004» συντάχθηκε ο Παγκόσμιος Καταστατικός Χάρτης για το δικαίωμα στην Πόλη.
Ο Χάρτης περιλαμβάνει 23 άρθρα:

§1. Το δικαίωμα στην πόλη.
§2. Αρχές του δικαιώματος στην πόλη
§3. Βιώσιμη και ισόρροπη αστική ανάπτυξη
§4. Συμμετοχή στο σχεδιασμό του προϋπολογισμού της πόλης.
§5. Διαφάνεια στη διαχείριση της πόλης
§6. Δικαιώματα στη δημόσια ενημέρωση – πληροφόρηση
§7. Ελευθερία και ακεραιότητα
§8. Πολιτική συμμετοχή
§9. Δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι, του συνέρχεσθαι και η δημοκρατική χρήση του δημόσιου αστικού χώρου.
§10. Δικαίωμα στη δικαιοσύνη
§11. Το δικαίωμα στη δημόσια ασφάλεια και τη συνύπαρξη βασισμένη στην ειρήνη, την αλληλεγγύη και την πολυ-πολιτισμικοτητα.
§12. Πρόσβαση και επάρκεια των οικιακών και αστικών δημόσιων υπηρεσιών.
§13. Δικαίωμα στη μεταφορά και τη δημόσια κινητικότητα
§14. Το δικαίωμα στην κατοικία
§15. Το δικαίωμα στην εκπαίδευση
§16. Το δικαίωμα στη δουλειά
§17. Το δικαίωμα στον πολιτισμό και την ανάπαυση.
§18. Το δικαίωμα στην υγεία
§19.Το δικαίωμα στο περιβάλλον
§20.Μέτρα για την εφαρμογή του δικαιώματος στην πόλη.
§21. Η παραβίαση του δικαιώματος στην πόλη
§22. Εξάσκηση του δικαιώματος στην πόλη
§23. Δεσμεύσεις από τον καταστατικό χάρτη του δικαιώματος στην πόλη

Οι παραπάνω αναφορές, αποδεικνύουν με ξεκάθαρο και ολοκληρωτικό τρόπο ότι, η τοπική αυτοδιοίκηση δεν είναι «λέσχη κυρίων» ούτε «λέσχη τσαγιού» για εκφυλισμένους κυρίους ή βαριεστημένες κυρίες. Είναι πρώτο κύτταρο συμμετοχής και διεκδίκησης για ελευθερία, ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες, δίκαιη εργασία, παιδεία, υγεία, περιβάλλον και οτιδήποτε αφορά την καθημερινή ζωή των πολιτών. Έτσι αντιλαμβανόμαστε εμείς το ρόλο της τοπικής Αυτοδιοίκησης και αυτήν την Τοπική Αυτοδιοίκηση φιλοδοξούμε να υπηρετήσουμε.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΕΡΖΟΓΛΟΥ
Υποψήφιος Δήμαρχος