Το Ημερολόγιο ενός ποδηλάτη (και σχεδιαστή ποδηλατοδρόμων) στην Αθήνα
Το Ημερολόγιο ενός ποδηλάτη (και σχεδιαστή ποδηλατοδρόμων) στην Αθήνα
Την Παρασκευή 1η του Φλεβάρη, αποφάσισα (μετά από πολύ καιρό) να κάνω τις δουλειές μου στην Αθήνα χωρίς αυτοκίνητο (όπου ήταν εφικτό). Οι δουλειές δεν ήταν λίγες, ήταν διασκορπισμένες γεωγραφικά και ενέπλεκαν δημόσιες υπηρεσίες, ιδιωτικές επιχειρήσεις και πολλά μέσα μαζικής μεταφοράς, ένα εγχείρημα διόλου ευκαταφρόνητο και απολύτως αδύνατο να επιτευχθεί με οποιονδήποτε άλλο τρόπο πέραν των συνδυασμένων μεταφορών.
Συνοπτικά έπρεπε:
1) να θεωρήσω βιβλία στην ΔΟΥ Ζωγράφου
2) να δηλώσω το όνομα του μωρού στο ληξιαρχείο (Δημαρχείο Αθήνας)
3) να πάω το αυτοκίνητο στο service (Αμφιθέας και Συγγρού) μέχρι τις 10.00 και να το ξαναπάρω το μεσημέρι (μετά τις 12.00)
4) αν μου έβγαινε στο πρόγραμμα θα πήγαινα και μια βόλτα από την κάβα που δουλεύει ο κουμπάρος μου, στο σταθμό του ΗΣΑΠ των Πετραλώνων
5) αν ήταν έτοιμο το αυτοκίνητο έγκαιρα, θα περνούσα από τον παιδικό σταθμό του Ευαγγελισμού για να παραλάβω το γιο μου
Ξεκινώντας, λοιπόν, από το σπίτι, με το αυτοκίνητο και το σπαστό ποδήλατο στο πορτ μπαγκάζ, έκανα τη πρώτη μου στάση στη ΔΟΥ Ζωγράφου, παρκάροντας λίγο μακρύτερα και πηγαίνοντας με τα πόδια, καθώς ήμουν βέβαιος ότι η παρουσία του ποδηλάτου μου εντός του κτιρίου θα δημιουργούσε προβλήματα. Σημειώνω ότι δεν συνηθίζω να δένω το ποδήλατο σε δημόσιο χώρο, γιατί αυτό αποδεδειγμένα ισοδυναμεί με μεγάλες πιθανότητες κλοπής. Άρα το παίρνω παντού μαζί μου, συνήθως διπλωμένο και διεκδικώ να με αποδέχονται μαζί με το ποδήλατο μου, με την προϋπόθεση ότι δεν ενοχλώ.
Στη ΔΟΥ, λοιπόν, αποδείχθηκε ότι μου έλειπε ένα χαρτί από το ΤΕΕ (για το οποίο θα έπρεπε να καταβάλω περίπου 110 Ε στο ταμείο του ΤΕΕ, στο κέντρο της Αθήνας).
Γυρνώντας με τα πόδια στο αυτοκίνητο, κάνω και μια στάση στο ΚΕΠ μήπως και γλιτώσω το ληξιαρχείο, αλλά μάταια.
Τα δύο αυτά παραδείγματα δείχνουν ότι η γραφειοκρατία γεννάει μετακινήσεις και αποτελεί σπατάλη ανθρώπινων πόρων, χρόνου και χρήματος, για να μην επεκταθώ σε θέματα ενέργειας, περιβάλλοντος, δημόσιας υγείας, ψυχολογίας κτλ.
Ξεκινώ, λοιπόν, με το αυτοκίνητο για το service στην Αμφιθέας, φτάνω ακριβώς στην ώρα μου, αφήνω το αυτοκίνητο, παίρνω το ποδήλατο και τα χαρτιά μου και ξεκινώ για το Ληξιαρχείο.
Μπαίνω στο πρώτο λεωφορείο που περνάει από τη Συγγρού και ανεβαίνω με διπλωμένο το ποδήλατο και χωρίς εισιτήριο, μιας και δεν υπήρχε κανένα περίπτερο στην περιοχή της στάσης. Το λεωφορείο ήταν αρθρωτό, με είσοδο χωρίς εμπόδια μόνο στο κέντρο (η μόνη κατάλληλη για ποδήλατα και ΑΜΕΑ), το οποίο όμως δεν σταμάτησε έτσι ώστε να μπω από την είσοδο που πρέπει, αλλά με έβαλε από την ουρά του. Αυτό με δυσκόλεψε πολύ, τόσο για να ανέβω, όσο και για να σταθώ κάπου χωρίς να ενοχλώ, αλλά και για να κατέβω.
Παρότι θα με εξυπηρετούσε να παραμείνω στο λεωφορείο μέχρι να φτάσει στο τέρμα (Ακαδημίας), αναγκάστηκα να κατέβω στο σταθμό Συγγρού-Φιξ, για να συνεχίσω την πορεία μου έχοντας κάποιο εισιτήριο (αγοραστό ή επαναχρησιμοποιημένο). Στο λεωφορείο, ένιωσα μια ανομολόγητη δυσφορία από πλευράς συνεπιβατών, γιατί προφανώς αποτελούσα όχληση για αυτούς, από τη στιγμή που δεν βρισκόμουν στο κατάλληλο σημείο του λεωφορείου και δικαίως.
Στο Μετρό, όμως, ήταν αλλιώς τα πράγματα. Από τον ανελκυστήρα, μέχρι τις αποβάθρες που περίμενα τον συρμό, άκουγα όλο θετικά σχόλια και ερωτήσεις του κόσμου για το κόστος του ποδηλάτου, την ευκολία του κτλ. Στο σημείο που περίμενα για τον συρμό (είσοδος τελευταίου βαγονιού), μαζεύτηκαν άλλοι τρεις ποδηλάτες με συμβατικά ποδήλατα. Εγώ δίπλωσα το δικό μου για να μην ενοχλώ και για να δώσω χώρο σε όλους να κινηθούν άνετα προς τον συρμό. Τότε έλαβα και την πρώτη παρατήρηση από έναν… ποδηλάτη, ότι δεν έπρεπε να διπλώσω το ποδήλατο και ότι πρέπει «να διεκδικούμε το χώρο μας από τους πεζούς» κτλ. Δεν έλειψαν και οι σχετικοί χαρακτηρισμοί για τους «κωλοέλληνες», που «έρχονται στο πίσω βαγόνι και το γεμίζουν για να μην μπαίνουν ποδηλάτες» (sic). Δεν συμμερίστηκα το σκεπτικό αυτό, παρέμεινα διακριτικά στη δική μου προσέγγιση και έφτασα μέχρι την Ομόνοια, όπου και κατέβηκα. Τα θετικά σχόλια των πεζών συνεπιβατών συνεχίστηκαν, μέχρι που βγήκα στην επιφάνεια και ποδηλάτησα για λίγο μέχρι το Δημαρχείο.
Εκεί μπήκα με το ποδήλατο στην είσοδο του κτιρίου, όπου περνούσαν την εργάσιμη ώρα τους 2-3 υπάλληλοι του Δήμου (ο ένας ήταν δημοτικός αστυνόμος), και οι οποίοι δέχτηκαν να αφήσω το ποδήλατο δίπλα τους για να μην το πάρω μέσα στο ληξιαρχείο. Αυτή ήταν μια θετική εξέλιξη.
Δεν θα μακρηγορήσω με τις μικροπεριπέτειες γραφειοκρατικής παράνοιας, αλλά μετά από περίπου μισή ώρα κατάφερα να ολοκληρώσω τη δουλειά μου, να πάρω το ποδήλατο ακέραιο, όπως το άφησα, και να συνεχίσω ποδηλατώντας μέχρι το Σύνταγμα.
Η διαδρομή ήταν κάτι παραπάνω από επικίνδυνη, ανθυγιεινή και άβολη, παρότι κινούμουν αποκλειστικά στη λεωφορειολωρίδα, την οποία πρόσφατα είχαν βαφτίσει «και ποδηλατόδρομο» τα σαΐνια του αρμόδιου υπουργείου και έτσι «καθάρισαν» με τις υποχρεώσεις τους απέναντι στους ποδηλάτες.
Στο κτίριο του ΤΕΕ, μπήκα σαν κύριος με το ποδήλατο διπλωμένο, και ο θυρωρός απλά το κοίταξε και δεν μου είπε τίποτα. Ανέβηκα μαζί με άλλους πεζούς συναδέλφους μηχανικούς μέσω του ασανσέρ, όπου και πάλι περίσσεψαν τα θετικά σχόλια για το ποδήλατο, οι ερωτήσεις πόσο κάνει, αν βολεύει κτλ. Έφτασα μάλιστα μέχρι το ταμείο στον 3ο όροφο με το ποδήλατο, πλήρωσα, πήρα τις βεβαιώσεις μου και έφυγα πάλι σαν κύριος. Και τους ευχαριστώ όλους για αυτό.
Από το Σύνταγμα πήρα το Μετρό, και βγήκα στο Μέγαρο Μουσικής, όπου ελλείψει ανελκυστήρα προς την πλευρά των Ιλισίων, το ανέβασα μέσω των κυλιόμενων, κάτι που προφανώς απαγορεύεται και σωστά, γιατί ελλοχεύουν σοβαρά ατυχήματα έτσι. Δεν συζητάμε φυσικά ότι κάτι ανάλογο πολύ δύσκολα θα έκανε ένας λιγότερο τολμηρός χρήστης ή ακόμα και ένα ΑΜΕΑ ή ένας γονιός με μωρό στο καροτσάκι. Όλοι αυτοί θα έπρεπε να βγουν με ανελκυστήρα στο απέναντι πεζοδρόμιο και να διασχίσουν τη λεωφόρο στα πλησιέστερα φανάρια, τα οποία στη χώρα μας λειτουργούν συνήθως κάπως «προσχηματικά» για την εξυπηρέτηση των πεζών.
Έπειτα ποδηλάτησα κόντρα στην Παπαδιαμαντοπούλου (από το πεζοδρόμιο), όπου παραλίγο να πέσει πάνω μου ένας ασθενής που έβγαινε από το Αιγινήτειο, και θα έλεγα ότι μάλλον δικαίως, γιατί που να σκεφτεί ο άνθρωπος ότι μετά τη νοσηλεία του θα κινδύνευε να πάει από ποδήλατο στο πεζοδρόμιο έξω από το νοσοκομείο… Η Παπαδιαμαντοπούλου έχει όμως λεωφορειολωρίδα, που κατά τους «ειδήμονες» του Υπουργείου και τον φοβερό εκάστοτε δήμαρχο Αθηναίων (όποιος και αν είναι, απ’ όπου και αν προέρχεται), μπορεί να φιλοξενεί και ποδήλατα, αλλά στην πράξη ούτε τα λεωφορεία εξυπηρετεί, γιατί είναι μονίμως κατειλημμένη από κινούμενα ΙΧ, τα οποία δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν στη λωρίδα τους, γιατί είναι μονίμως κατειλημμένη από παρανόμως σταθμευμένα ΙΧ, εντός μιας περιοχής που ελέγχεται αυστηρά από τη δημοτική αστυνομία, λόγω του συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης.
Εννοείται, φυσικά, ότι όταν πήγα να διασχίσω την Μιχαλακοπούλου και έπρεπε να περιμένω στην ενδιάμεση νησίδα, απλά δεν χωρούσα, γιατί η νησίδα δεν ξεπερνά το 1.00 μέτρο, ενώ εγώ ήθελα τουλάχιστον 2.00 για να υπάρξω εκεί με ασφάλεια. Ευτυχώς, οι περισσότεροι οδηγοί στην Αθήνα είναι εκπαιδευμένοι να αποφεύγουν ανεπιθύμητα εμπόδια εντός του καταστρώματος κυκλοφορίας και χάριν αυτού είμαι ακόμα ζωντανός. Μέχρι να φτάσω στη ΔΟΥ Ζωγράφου αντιμετώπισα αναρίθμητες περιπτώσεις κατειλημμένων πεζοδρομίων και ραμπών ΑΜΕΑ από σταθμευμένα ΙΧ και μηχανάκια και αφού επιδόθηκα στο σλάλομ, απέφυγα με επιτυχία και με απέφυγαν αντιστοίχως πολλοί πεζοί, οι οποίοι συνέπασχαν μαζί μου. Και τότε ήρθε η ώρα για να πράξω αυτό που προσπάθησα με όλες μου τις δυνάμεις να αποτρέψω από το πρωί, να ανέβω δηλαδή με το ποδήλατο στη ΔΟΥ.
Εκεί ξεκίνησαν οι επαφές μου με τους υπαλλήλους με τα γνωστά σχόλια επιδοκιμασίας και ενδιαφέροντος, αλλά όταν μπήκα στο γραφείο που με αφορούσε (το οποίο είχε μονίμως κλειστή την πόρτα), άρχισαν τα παρατράγουδα. Η υπάλληλος που θα με εξυπηρετούσε έλειπε προσωρινά και αποφάσισα να την περιμένω μέσα στο γραφείο τοποθετώντας το ποδήλατο σε μια άκρη. Αυτό έκανε έναν υπάλληλο να εξεγερθεί εναντίον μου, λέγοντας μου να το βγάλω έξω επειδή ενοχλεί. Όταν τον ρώτησα «γιατί ενοχλεί;» μου απάντησε ότι «δεν είναι πρέπον». Όταν μου είπε ότι θέλει να μπορεί να περάσει, του είπα ότι θα το βάλω τότε εκεί που δεν περνάει κανείς. Εκεί λοιπόν άρχισε ένας έντονος διάλογος, στον οποίο ενεπλάκη και μια άλλη υπάλληλος υποστηρίζοντας ότι είναι «προϊσταμένη», για να σιγοντάρει τον «εξεγερμένο» υπάλληλο που απαιτούσε την απομάκρυνση του ποδηλάτου. Οι δικές τους τοποθετήσεις ήταν γεμάτες υποκειμενισμούς, ανορθολογικά επιχειρήματα και δημοσιοϋπαλληλικής κουλτούρας στάσεις και θέσεις περί αρμοδιότητας, ευθύνης, ευταξίας κτλ. Οι δικές μου αφορούσαν την οικονομική κρίση, τον κανονισμό της Υπηρεσίας, τον κίνδυνο κλοπής, τα παραδείγματα από ξένες χώρες κτλ. Στην προσπάθεια εύρεσης μιας μέσης λύσης, καθώς εγώ δεν έβγαζα το ποδήλατο από το χώρο, η «προϊσταμένη» είπε να το αφήσω ακριβώς απ’ έξω και ότι θα αφήσουν ανοιχτή την πόρτα για να το βλέπω. Αυτό με ικανοποίησε απολύτως και έτσι και έγινε. Έπειτα ήρθε η υπάλληλος που περίμενα, η οποία ενθουσιάστηκε με το ποδήλατο, μου είπε ότι έχει τον γιο της στο Άμστερνταμ και ότι εκεί είναι σαν να βρίσκεσαι στον παράδεισο ή στο χωριό, ενώ εκθείασε και το σύστημα των κοινόχρηστων ποδηλάτων. Ακόμα και όταν έφυγα, αυτή συνέχισε να προπαγανδίζει το Άμστερνταμ στους άλλους υπαλλήλους. Για μένα αυτό αποτέλεσε την απόλυτη δικαίωση…
Στο ερώτημα «και πώς τώρα θα πάω στην Αμφιθέας;», απάντησα μέσα μου ότι «θα πάω με το ποδήλατο μέχρι το Μέγαρο Μουσικής, θα πάρω το μετρό και θα βγω στη Συγγρού-Φιξ να πάρω το λεωφορείο». Και έτσι ξεκίνησα, κατεβαίνοντας την Παπαδιαμαντοπούλου, πλέον από το δρόμο, πέρασα στη Μιχαλακοπούλου, όπου βρήκα για λίγες δεκάδες μέτρα κάποιον παράλληλο πεζόδρομο να με φιλοξενήσει και, μετά από μερικές επικίνδυνες διασταυρώσεις (η πιο δολοφονική ήταν του Χίλτον), έφτασα στη Βασιλέως Κωνσταντίνου. Ξέχασα να αναφέρω ότι αποφάσισα τελικά να πάω με το ποδήλατο μέχρι τη Συγγρού, αντί να ανεβοκατεβαίνω στους σταθμούς του Μετρό.
Εκεί διαπίστωσα ότι υπάρχει ένα μεγάλο πεζοδρόμιο χωρίς πεζούς και σταθμευμένα οχήματα και είπα να το διαβώ κατά μήκος μέχρι την Βασιλίσσης Όλγας. Δυσάρεστη έκπληξη ήταν η ανυπαρξία ραμπών για ΑΜΕΑ, η οποία με ανάγκασε να διακόπτω σε κάθε στενό την ομαλή πορεία μου για να ανέβω και να κατέβω από το πεζοδρόμιο. Η φασαρία και το καυσαέριο των αυτοκινήτων δίπλα μου δεν ήταν καλή παρέα, αλλά τουλάχιστον μπορούσα να ποδηλατώ σχετικά αμέριμνα.
Η Βασιλίσσης Όλγας ήταν αρκετά καλύτερη από πλευράς οχλήσεων, αλλά μια από τα ίδια από ποιότητα πεζοδρομίου. Ευτυχώς δεν είχε στενάκια κάθε λίγο. Ένιωθα όμως λίγο ανασφαλής γιατί δεν υπήρχε ιδιαίτερη κίνηση ούτε πεζών ούτε οχημάτων.
Στο φανάρι με την Βασιλίσσης Αμαλίας πέτυχα εντελώς τυχαία την κουμπάρα μου που πήγαινε στο γραφείο της και ομολογώ ότι ήταν μια ευχάριστη έκπληξη, από αυτές που συνήθως συμβαίνουν μόνο σε πολύ μικρότερες πόλεις ή χωριά.
Η Αμαλίας αποτέλεσε ένα από τα πιο δυσάρεστα τμήματα της διαδρομής μου, λόγω της αναγκαστικής συνύπαρξης με τα αυτοκίνητα, σε ένα χαώδες οδικό περιβάλλον, τόσο λόγω του αριθμού των λωρίδων, όσο και λόγω των διαδοχικών στροφών.
Στρίβοντας στη Συγγρού, πήρα τη δεύτερη μεγάλη απόφαση, να πάω ποδηλατώντας μέχρι την Αμφιθέας και μάλιστα από το πεζοδρόμιο. Μέχρι την Πάντειο το πεζοδρόμιο ήταν επαρκούς πλάτους, όμως δεν έλειπαν τα εμπόδια, τα διαδοχικά στενάκια και η παρουσία πεζών που μπαινοέβγαιναν στα καταστήματα και τα γραφεία, ενώ ιδιαίτερα εντύπωση μου έκανε ο θόρυβος από τις πλάκες πεζοδρομίου, που όντας ξεκολλημένες ή σπασμένες «πάφλαζαν» κάτω από τις ρόδες μου σαν βότσαλα στη θάλασσα.
Στις εισόδους/εξόδους της Συγγρού από/προς την Χαμοστέρνας και από/προς τον παράδρομο η διέλευση μου έμοιαζε με «ρώσικη ρουλέτα». Ο παράδρομος ήταν αφιλόξενος, τα σταθμευμένα αυτοκίνητα παντού, τα διερχόμενα από πίσω μου να με πιέζουν και το αστικό τοπίο/περιβάλλον επιεικώς απαράδεκτο. Έτσι πήρα την απόφαση να στρίψω στη Δοϊράνης για να κατέβω μέχρι την Αμφιθέας τουλάχιστον με την ησυχία μου, πράγμα που συνέβη με απόλυτη επιτυχία.
Η διέλευση από την κάτω διάβαση της Αμφιθέας ήταν ίσως μια από τις πλέον επικίνδυνες στιγμές της ημέρας, καθώς η διάβαση βρίσκεται σε στροφή και το αυτοκίνητο που διέρχεται με μεγάλη ταχύτητα δεν μπορεί να δει έγκαιρα τον ποδηλάτη που προηγείται.
Κάνοντας το σταυρό μου βγήκα από τη διάβαση, έστριψα δεξιά για να βγω από την Αμφιθέας και έφτασα στον προορισμό μου.
Πήρα έτσι το αυτοκίνητο, ξαναέβαλα μέσα το ποδήλατο διπλωμένο, πήγα στον Ευαγγελισμό και περισυνέλεξα το γιο μου από τον παιδικό σταθμό, ο οποίος με μια έκφραση απορίας αναρωτήθηκε «τι δουλειά έχει το ποδήλατο μέσα στο αυτοκίνητο μπαμπά;»
«18 επώδυνα χιλιόμετρα αγόρι μου…»
